Wstęp do kognitywistyki.

Uwaga: to stara strona, nowa wersja wykładów jest tutaj.

W roku akademickim 2001/2002 prowadziłem wykład monograficzny "Wstęp do nauk kognitywnych". Pierwszy semestr jest wstępem do kognitywistyki, przede wszystkim filozofii umysłu, a drugi semestr dotyczy głównie zagadnień mózg-umysł-zachowanie, czyli neurofizjologii behawioralnej oraz modeli działania mózgu. Wykłady te nie wymagają specjalnego przygotowania i dostępne są dla studentów wszystkich kierunków.
Wykład ten będzie prowadzony ponownie dopiero w 2006 roku, po moim powrocie z Singapuru. Niestety notatki się starzeją, kilka referatów jest tutaj.

Co drugi rok wykład ma charakter matematyczny, dotyczy głównie modeli sieci neuronowych, modeli statystycznych i uczenia maszynowego (kod wykładu: WDX). Orientacyjny plan książek o kognitywistyce zawiera dodatkowe wiadomości, tu podczepiam kolejne rozdziały z notatkami w HTML.

Wykład odbywał się w czwartki, g. 18:00-20:30, sala 20, budynek Instytutu Fizyki, ul. Grudziądzka 5. W każdym semestrze odbędzie się 10 wykładów po 2-3 godziny. Pierwszy wyklad planujemy 3 marca.

Formy zaliczenia: egzamin po całym roku, egzamin po jednym semestrze lub wysłuchanie wykładu bez egzaminu; w tym przypadku trzeba się będzie odnaleźć na zdjęciach, które robię w czasie wykładu.

Serdecznie zapraszam.
Włodzisław Duch

Terminy wykładów: (3.10); 11.10; 17.10; 7.11, 28.11, 5.12, 12.12, 19.12, 9.01, 16.01, 23.01

Egzamin: środa, 22 maja 2002, g. 17:00, sala 20;
Drugi termin (ostateczny!): środa, 29 maja 2002, g. 17:00, sala 20;


Część I: Natura umysłów.


1. Wstęp: umysł, mózg i modele.

  1. Umysł, mózg i modele, czyli jak zrozumieć umysł?
  2. Kognitywistyka: skąd się wzięła?
  3. Kognitywistyka: podstawowe problemy
  4. Kognitywistyka: zastosowania

  • Czym jest kognitywistyka?, Kognitywistyka i Media w Edukacji 1 (1998) pp. 9-50.

    Dowiązania zewnętrzne: Różne dowiązania do nauk o poznaniu | HCI resources | Prehistoria nauk kognitywnych | The Brain Project (Stephen Jones): historia, filozofia, neuronauki, modele ...
    Peryferia: sztuczne życie i ewolucyjna robotyka |

    2. Umysł i ewolucja.

    1. Kosmiczny kalendarz
    2. Umysł zwierząt
    3. Możliwości umysłowe naczelnych
    4. Paleoantropologia umysłu
    5. Memy i ewolucja kulturowa

    Dowiązania zewnętrzne: Kosmiczny Kalendarz | Antropologia w Internecie | Antropologia - spis z Yahoo oraz z Virtual Library | Ewolucja człowieka (UCSB) | Efekt Baldwina | Human evolution | Paleo Ring | Prehistoria, sztuka prehistoryczna | Human Behavior and Evolution Society - psychologia ewolucyjna | Benzon i Hayes - 4 stadia ewolucji umysłu | Historia badań etologicznych w Polsce | Kognitywne studia kultury i literatury - CogWeb |

    3. Historia Umysłu.

    1. Znaczenie mitów dla zrozumienia umysłu
    2. Najstarsze mity: Mezopotamia i Egipt
    3. Mity hebrajskie
    4. Psyche i policentryzm: mity greckie
    5. Ying i Yang - tradycje Chin
    6. Abidharma - Psychologia buddyjska i introspekcja
    7. Historia pojęć "duch" i "dusza"

    Dowiązania zewnętrzne:

    Duch W, Duch i dusza, czyli prehistoria kognitywistyki. Kognitywistyka i Media w Edukacji 1 (1999) str. 7-38.
    Filozofia Chin | Lingwistyka w ujęciu historycznym | Antropologia kultury | Psychologia, kultura i ewolucja | Mythology: Greek, Roman, Nordic | Myth links | Handbook of Human Symbolic Evolution | Teksty Ojców Kościoła | Neuroscience and the soul |

    4. Folklor umysłu.

    1. Przednaukowe pojęcia kształtujące myślenie o umyśle.
    2. Zjawiska paranormalne.
    3. Nieśmiertelna dusza?
    4. Naiwność ludzka nie zna granic.
    5. Irracjonalność potocznego myślenia.
    6. Wnioski: fantazja i rzeczywistość.

    Dowiązania zewnętrzne:
    Co warto wiedzieć o radiestezji? | Radiestezja inaczej |
    Anomalous Cognition | Controlled Remote Viewing | Laboratories for Fundamental Research | Journal of Scientific Explorations | PEAR, Laboratorium Anomalii w Princeton

    CSICOP, Komitet Badań Spraw Paranormalnych, wydaje pismo Skeptical Inquirer | Skeptics Society | Bibliografia sceptycznych książek na różne tematy | Paraliż przysenny (sleep paralysis) i porwania przez UFO | paraliż senny i sny uświadamiane
    False Memory Syndrome - fałszywe wspomnienia w wyniku hipnozy | Mity miejskie (urban myth) oraz legendy miejskie | Breatharianism, czyli żyjmy powietrzem

    5. Filozofia umysłu.

    1. Starożytni Grecy: filozofia presokratejska, Platonizm, Sofistyka
    2. Renesans filozofii: Kartezjusz, Locke, Berkeley, Hume, Kant
    3. Pragmatyzm: Pierce i James
    4. Wiek XX, atomizm logiczny, pozytywizm logiczny

    5. Problem psychofizyczny
    6. Problem wolnej woli
    7. Podsumowanie

    Dowiązania zewnętrzne:
    Filozofia w Internecie | Słownik filozofii umysłu | Problem ciała i umysłu |

    6. Filozofia kognitywna.

    1. Narodziny kognitywizmu
    2. Argumenty Turinga
    3. Funkcjonalizm
    4. Chiński pokój
    5. Nieobliczalność
    6. Podsumowanie

    7. Neurofilozofia.

    1. Potrzeba neurofilozofii
    2. Fenomenologia
    3. Umysł wcielony
    4. Neurofilozofia
    5. Współczesne dyskusje dotyczące świadomości
    6. Rozwiązanie neurofilozoficzne

    Dowiązania zewnętrzne:
    Filozofia neuronauk (Stanford) | Philosophy and the Neurosciences Online Resources | ruch po-kartezjański | Autopoiesis |

    8. Manowce umysłu.

    Interesujące teorie, które nigdzie nie doprowadziły.

    1. Modele psychoanalityczne, Freud, Jung i inni psychoanalitycy.
    2. Egzystencjaliści, psychologia humanistyczna i transpersonalna.
    3. Teorie osobowości i charakteru.
    4. Metafory wynikające z teorii chaosu.
    5. Holograficzna teoria umysłu Karla Pribrama.
    6. Teoria katastrof.
    7. Mechanika kwantowa i świadomość.
    8. Manowce filozofii.
    9. Podsumowanie.

    Notatki do wykładu z 2002 roku: notatki są w HTML-u, na końcu semestru wystawię tu zwinięte notatki w jednym pliku.

    Uwaga: od 2009 roku jest nowsza wersja tego wykładu: Wstęp do kognitywistyki

    Część II: Mózg, umysł i zachowanie.

    2.1 Mózg i umysł: rozwój.

    1. Geny i mózgi, złożoność informacji genetycznej.
    2. Mózgi z grubsza.
    3. Ewolucja mózgów, porównanie.
    4. Rozwój mózgu i umysłu.
    5. Przyszła ewolucja mózgu.

    Dowiązania zewnętrzne: Mózg i sieci neuronowe, liczne odnośniki.

    2.2 Działanie mózgu: najprostsze teorie.

    1. Dwa mózgi w jednym.
    2. Trzy mózgi człowieka (teoria MacLeana).
    3. Płeć, mózg i hormony.
    4. Socjobiologia.
    5. Inne proste teorie.

    Dowiązania zewnętrzne: Tom Bates, wykłady i tutoriale | Trzy mózgi MacLeana |

    2.3 Modularna budowa mózgu, zmysły i ruch.

    1. Podstawy anatomii mózgu
    2. Metody badania aktywności mózgu.
    3. Kora nowa i lokalizacja niektórych funkcji psychicznych.
    4. Analiza danych zmysłowych.
    5. Kontrola ruchu.

    Dowiązania zewnętrzne: Atlasy mózgu | Brain briefings (SfN) | Neuroscience for Kids | Synestezje | Oczy, iluzje |

    2.4 Modularna budowa mózgu i wielka integracja.

    1. Móżdżek i pień mózgu
    2. Wzgórze i uwaga
    3. Układ limbiczny i emocje
    4. Wyższe czynności psychiczne.
      • Mowa
      • Muzyka
      • Planowanie
      • Myślenie
    5. Pamięć

    Dowiązania zewnętrzne:

    Skończylismy tu - obawiam się, że reszty szybko nie będzie!
    Nowszy wykład: Wstęp do kognitywistyki

    2.5 Neuropsychologia – mózg z klocków.

    2.6 Neurony i system nerwowy - podejście mikroskopowe.

    2.7 Umysł i molekuły

    Dowiązania zewnętrzne: Interpsych | Psychofarmakologia

    2.8 Dynamika- stany mózgu.

    Dowiązania zewnętrzne: Sen | złudzenia optyczne |

    2.0 Teatr umysłu.

    Dowiązania zewnętrzne: Kognitywna teoria |

    2.10 Teoria selekcji grup neuronów Edelmana.

    Dowiązania zewnętrzne: Kognitywna teoria |

    2.11 Kod cerebralny.

    Dowiązania zewnętrzne: kod cerebralny Wiliama Calvina | Walter Freeman |

    2.12 Modele mózgu M. Arbiba.

    Dowiązania zewnętrzne: Modele mózgu M. Arbiba |

    2.13 Mózg i świadomość.

    Referaty na temat świadomości.

    Dowiązania zewnętrzne

    2.14 Pamięć.

    Dowiązania zewnętrzne:

    2.15 Mózg i psychologia: czym jest umysł?

    Dowiązania zewnętrzne: Lektury W. Calvina | Biografie antropologów, biologów, lingwistów ...

    Część III: Inteligencja Obliczeniowa (rok 2002/03)

    Są to głównie modele oparte na sieciach neuronowych i metodach uczenia maszynowego.
    Nowsza semestralna wersja tego wykładu z notatkami po angielsku (ale prawie bez sieci neuronowych) to:

    Część III: Inteligencja Obliczeniowa (rok 2008/09)

    Część IV: Modele symboliczne

    Omawiane są w ramach niezależnego wykładu "Wstęp do metod sztucznej inteligencji"