Metoda dynamiczna pomiaru współczynnika piroelektrycznego

Za twórcę tej metody uważany jest Chynoweth (1956 r.), choc patent na piroelektryczny detektor podczerwieni z wykorzystaniem modulacji wiązki światła uzyskał w 1937 roku Sivian, a pierwszy taki detektor zbudował w 1941 roku Rosetti.

Schemat metody dynamicznej pomiaru współczynnika piroelektrycznego przedstawiony jest na rysunku niżej. Cienka płytka wycięta z kryształu piroelektrycznego tak, że największe jej powierzchnie są prostopadłe do osi polarnej (na te powierzchnie naniesione są elektrody) ogrzewana jest za pomocą modulowanej mechanicznie wiązki światła. Energia zaabsorbowana przez kryształ:

dE = WSdt

gdzie:
W - moc pochłaniana przez jednostkę powierzchni kryształu,
S - powierzchnia kryształu,
dt - czas ogrzewania (czas trwania impulsu cieplnego).

Energia ta powoduje wzrost temperatury kryształu o

dT =  dQ 
mc
=  WSdt 
dShc
=  Wdt 
dhc
gdzie:
m - masa,
c - ciepło właściwe,
h - grubość,
d - gęstość kryształu.

Zakładając, że przyrost temperatury jest jednorodny w całej objętości kryształu (co jest spełnione gdy jego grubość jest znacznie mniejsza od głębokości wnikania fali termicznej), możemy obliczyć zmianę jego polaryzacji spontanicznej Ps spowodowanej przyrostem temperatury o dT

dPs = xdT

oraz ładunek zgromadzony na jego powierzchni

dQ = dPs = SxdT = Sx Wdt
dhc

W obu powyższych wzorach x jest poszukiwanym współczynnikiem piroelektrycznym.

Schemat aparatury Schemat metody dynamicznej pomiaru współczynnika piroelektrycznego.

Zmianie ładunku o dQ w czasie dt odpowiada przepływ prądu I w obwodzie zewnętrznym

I = dQ
dt
= Sx W
dhc

Równanie to jest spełnione gdy rezystancja obciążenia jest znacznie mniejsza od rezystancji kryształu. Zależność napięcia na rezystancji obciążenia (wywołanego przepływem prądu piroelektrycznego) od czasu można zademonstrować na ekranie oscyloskopu. W celu zwiększenia współczynnika pochłaniania na kryształ od strony źródła światła nanosi się warstwę absorbcyjną.

Na zakończenie warto podkreślić zasługi profesora Teodora Krajewskiego z Uniwersytetu Adama Mickiewicza w Poznaniu dla rozwoju metody dynamicznej pomiaru współczynnika piroelektrycznego. Opracował on dwie metody pomiaru zmian temperatury próbki wywołanej impulsowym ogrzewaniem. Jedna z tych metod polega na pomiarze zmian pojemności elektrycznej próbki wywołanej impulsowym ogrzewaniem i może być stosowana do badania ferroelektryków z przemianą fazową drugiego rodzaju. Druga metoda polega na pomiarze zmian oporu cienkiej warstwy półprzewodnika naniesionej na badany kryształ.


Literatura

  1. R. Poprawski: Instrukcja dydaktyczna do stanowiska demonstracyjnego Własności piroelektryczne kryształów, Wroclaw 1993.
  2. J. Cooper, J. Sci. Instrum., 39, 467 (1962).
  3. A.G. Chynoweth, J. Appl. Phys., 27, 78 (1956).